Duž granice između Makedonije i Albanije prostire se Ohridsko jezero i uz njega, Ohrid, grad duge i bogate istorije. Jedini su makedonski spomenik kulture i prirode upisani na Uneskovu listu baštine od 1979. godine, neobični jer su na obe liste - kulturne i prirodne baštine - zbog izuzetne univerzalne vrednosti divnog prirodnog rezervata i remek-dela ljudskog kreativnog genija.
Ohridsko jezero, najdublje jezero na Balkanu i jedno od najdubljih i najstarijih jezera u Evropi. Ovaj jedinstveni vodeni ekosistem nastanjuje više od dvesta endemskih vrsta. Smatra se da je nastalo pre pet miliona godina; poređenja radi, vek većine drugih jezera manji je od 100.000 godina. Neverovatna dugovečnost Ohridskog jezera može se posmatrati kroz prizmu otpornosti na promene ekosistema. Zadivljujuće, egzotične vrste, čini se, ne predstavljaju pretnju Ohridskom jezeru. Endemske vrste su se adaptirale tako dobro da nove vrste nisu poremetile postojeću ravnotežu.
Grad Ohrid - centar antičke civilizacije i važna rimska raskrsnica na čuvenom putu Via Egnacija, grad-spomenik grandioznih arheoloških otkrića, ranohrišćanskih bazilika i mnogobrojnih pravoslavnih crkava, s pravom je upisan na listu svetske kulturne baštine. Ohrid je veoma važan za istoriju, religiju i kulturu Slovena, jer su baš u njemu učenici Ćirila i Metodija - Sv. Kliment i Sv. Naum - podučavali svoje sledbenike ćirilici. Krajem IX veka Ohrid postaje centar širenja hrišćanstva među Slovenima.
Ohridsko jezero bilo je popularna turistička destinacija u bivšoj Jugoslaviji, koju je posećivalo preko 200 hiljada turista godišnje. Njihov broj je opao zbog regionalne nestabilnosti u devedesetim godinama. Poboljšanje političke situacije omogućilo je da turisti ponovo otkriju prekrasnu prirodu i kristalno bistru vodu Ohridskog jezera, što je oporavilo lokalni turizam koji ponovo predstavlja značajni udeo u ekonomiji Makedonije.
Hiljadama godina pre turista koji dolaze da provedu vikende na obali, primamljivost jezera privlačila je doseljenike. Obale jezera bile su naseljene još od preistorije, a najstarije naseobine datiraju iz neolita, oko 6000. godine pre Hrista. Samo na makedonskoj strani jezera postoji preko 170 arheoloških nalazišta. Jezero je danas opkoljeno sa tri grada - Ohrid i Struga su u Makedoniji, a Podgradec u Albaniji.
Grad Ohrid je upisan na listu svetske baštine nezavisno od jezera. On je od ogromne važnosti za istoriju Slovena, njihovu religiju i kulturu, jer su na tom mestu sveti Kliment i Naum stvorili ćirilično pismo. Zahvaljujući njihovom trudu pismo je prihvaćeno u slovenskim zemljama, a to je otvorilo prostor za ulazak hrišćanstva u Istočnu Evropu. Može se slobodno reći da je Ohrid mesto na kome je rođena pismenost, obrazovanje i religija pravoslavnih Slovena. Sveti Kliment se slavi kao zaštitnik grada, dok je njegove prethodnike svetog Čirila i Metodija papa Jovan Pavle II proglasio za ko-svece Evrope, zajedno sa Benediktom Nursijskim.
U samom središtu grada Ohrida leže ostaci antičkog grčkog grada Lihnide, koji je prethodio Aleksandru Velikom. Kada su Bugari osvojili grad, ime je promenjeno u Ohrid. Grad je bio sedište Bugarske patrijaršije u X vekom, a kasnije je često prelazio u ruke Vizantije i Srbije. Konačno, grad su osvojili Osmani i držali sve do 1913. godine kada je kontrolu preuzela srpska vojska.
Prema čuvenoj legendi iz XVII veka, u Ohridu je postojalo 365 crkava - po jedna za svaki dan u godini. Danas ih ima mnogo manje, a najznačajnije su crkva Svete Sofije, manastir Svetog Nauma i manastir Svetog Pantelejmona. Za sve tri se veruje da su sagrađene u IX i X veku i da su služile kao važne obrazovne ustanove. U manastiru Svetog Pantelejmona njegov graditelj Sveti Kliment podučavao je ćirilicu. U crkvi Svete Sofije sačuvane su freske iz XI veka koje se svrstavaju među najznačajnija dostignuća vizantijskog slikarstva.
Dakle, ako tražite opuštajući kratki predah u ambijentu nedirnute prirode jednog od najstarijih evropskih jezera ili odmor na kome ćete istraživati istoriju i tradiciju Balkana, Ohrid svakako ima mnogo toga da ponudi.
Izvor: Elevate - The inflight magazine of Air Serbia, October 2014
Tekst: Stefan Kondić
Galerija
