(Gjergj Kastrioti Skënderbeu, oko 1403 – 1468)
Jedna od najvećih figura albanske istorije bio je i ostao - Đurađ Kastriot Skenderbeg. Upamćen je kao knez i vođa borbe za nezavisnost Albanije od osmanske vlasti. Skenderbeg je rođen oko 1403. godine i, pošto se njegov otac Ivan Kastriot priklonio Osmanlijama, kao dete je poslat sultanu Muratu II. U Osmanskom carstvu je prošao vojnu obuku, primio islam, dobio titulu bega i ime Iskender (Aleksandar). Učestvovao je u vojnim pohodima Carstva u kojim se izdvajao kao hrabar, vešt i dobar ratnik, čime je i zauzimao visoko mesto u osmanskoj hijerarhiji. Posebno poštovanje je uživao od sultana Murata II, koji mu je davao različita nameštenja u delovima Albanije pod njegovom vlašću. Nakon poraza osmanske vojske kod Niša, Skenderbeg je 1443. godine napustio sultana i uputio se u Albaniju.
U Albaniji se udružio sa ustanicima i naoružanim narodom koji je želeo da se oslobodi i odbrani od osmanske vlasti i napada. Godine 1444. Skenderbeg je okupio vlastelu u Lješu (Albanija) i oformio vojni savez, narodnu vojsku, čiji je cilj bio borba protiv Osmanlijskog carstva. Skenderbeg je postavljen na čelo i prozvan vojnim vođom. U borbama 1445. godine pobedio je osmansku vojsku u oblasti Dibra, a već 1447. je odbio napade na Kruju i oslobodio veći deo Albanije. Sultan Murat II je 1449. pokušavao da prodre u Albaniju, ali nije uspeo. Navodno se vratio 1450. godine sa oko 100 000 ljudi, opsedao je Kruju, ali nije uspeo da je osvoji i pretrpeo je velike gubitke. Tokom 1453. godine Skenderbeg je u dva navrata pobedio osmansku vojsku sultana Mehmeda II Osvajača, ali je 1455. doživeo poraz u napadu na Berat. Prekretnicu, međutim, predstavlja 1466. godina, kada je sultan Mehmed II sa oko 150 000 ljudi doživeo neuspeh u napadu na Kruju, da bi nakon toga još jedna najezda osmanske vojske 1467. bila osujećena. Ko zna šta bi se sve desilo i u kom bi pravcu istorija Albanije išla da Skenderbeg nije iznenada umro od malarije 1468. godine. Nakon smrti njegova oblast pripala je Veneciji, koja je jedno vreme uspevala da se odbrani od osmanskih napada, ali je 1478. Kruju napokon uspeo da osvoji sultan Mehmed II, a sledeće godine je kapitulirao i Skadar. Iste te godine Venecija je izgubila svoje posede u Albaniji, koja je postala deo Osmanskog carstva.
Iako je otpor postojao još neko vreme, posle Skenderbegove smrti završena je organizovana borba albanskog naroda protiv osmanske vlasti. U Skenderbegovu čast i kao znak odavanja priznanja njegovoj ulozi u istoriji Albanije i albanskog naroda, ustanovljen je orden pod njegovim imenom koji se dodeljuje u vidu nagrade za doprinos odbrani, pojačanju i razvoju Albanije. Na glavnom trgu u Tirani nalazi se njegov spomenik, te i sam trg nosi njegovo ime. Osim toga, u Kruji postoji muzej koji nosi Skenderbegovo ime i predstavlja jedan od najposećenijih muzeja u celoj Albaniji. U njemu se nalaze predmeti, reprodukcije i dokumenta koji, između ostalog, kazuju baš o istorijskim dešavanjima u XV veku. Skenderbeg je ostao upamćen i u drugim balkanskim i evropskim zemljama, upravo zbog svog doprinosa u odbrani od osmanskih osvajanja i udruživanja naroda u toj borbi. Zanimljivo je i da jedan od najboljih i najpoznatijih konjaka u Albaniji nosi upravo njegovo ime.
Pripremila: Marta Blanuša
Galerija
